Pracownik został zatrudniony 19 grudnia 2016 r. Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca otrzyma 30 grudnia. Do 9 grudnia pracował w innej firmie i przy wypłacie pensji została uwzględniona kwota zmniejszająca podatek – 46,33 zł. Kiedy pracownik musi u nas złożyć PIT-2, aby zaliczki pomniejszać o ulgę? I czy już ją zastosować przy obliczaniu zaliczki za pierwszy niepełny miesiąc pracy, tj. za grudzień?
ODPOWIEDŹ
Jeśli pracownik złoży oświadczenie PIT-2 przed pierwszą wypłatą, tj. w grudniu 2016 r., to już nie będzie musiał składać nowego oświadczenia w 2017 r. Natomiast jeśli teraz tego nie zrobi, to przy obliczaniu zaliczki podatkowej za grudzień kwota zmniejszająca nie będzie uwzględniona. Aby można ją było stosować w 2017 r., pracownik powinien złożyć PIT-2 przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w nowym roku podatkowym, czyli w styczniu 2017 r. (przed wypłatą za styczeń).
Pracodawca płatnikiem zaliczek
Zakłady pracy są zobowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, a także zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy. Podstawą opodatkowania u pracowników jest dochód rozumiany jako nadwyżka łącznego przychodu uzyskanego u danego pracodawcy w miesiącu nad kosztami jego uzyskania określonymi ustawowo w sposób zryczałtowany. Dochód ulega pomniejszeniu także o potrącone przez płatnika w tym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne. Do dochodu stosuje się odpowiednią stopę procentową podatku z tabeli skali podatkowej (18 lub 32 proc.). Zaliczkę obliczoną w ten sposób zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złożył zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru, w którym stwierdza, że:
1) nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,
2) nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
3) nie osiąga dochodów, od których jest zobowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o PIT,
4) nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
5) ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia.
Te warunki muszą być spełnione łącznie, aby płatnik mógł obliczać zaliczki z uwzględnieniem obniżenia. Oświadczenie na formularzu PIT-2 wystarczy złożyć raz i nie ma potrzeby odnawiania go co roku. Dopiero gdy stan faktyczny z niego wynikający ulegnie zmianie (np. pracownik rozpocznie działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej), podatnik zawiadamia o tym swojego płatnika, a ten zaprzestaje stosowania kwoty zmniejszającej podatek od najbliższego miesiąca. Jeśli podatnik tego nie zrobi i kwota ulgi będzie stosowana wielokrotnie w jednym miesiącu (np. przez kilku płatników), w rocznym rozliczeniu podatku powstanie jego niedopłata i konieczność uregulowania przez podatnika zaniżonego zobowiązania wobec urzędu skarbowego.
Warunkiem koniecznym do zastosowania zmniejszenia przez zakład pracy zaliczki o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek jest złożenie przez pracownika przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym, oświadczenia według ustalonego wzoru (PIT-2). Ustawodawca warunkuje zatem postępowanie płatnika od posiadania tego oświadczenia, zanim dokona w roku podatkowym jakiejkolwiek wypłaty na rzecz pracownika. Brak PIT-2 lub złożenie go z opóźnieniem oznacza dla pracodawcy niemożność stosowania miesięcznej ulgi przy obliczaniu zaliczek aż do końca tego roku podatkowego. [przykład 1]

Podwójne zatrudnienie

Załóżmy, że pracownik spółki z o.o. w lutym 2017 r. złoży pismo z prośbą o stosowanie od marca zmniejszenia zaliczek na podatek o 46,33 zł miesięcznie. Do pisma dołącza PIT-2 wskazując w nim tę spółkę jako płatnika właściwego do stosowania tego zmniejszenia od marca. W nowym roku spółka wypłaci już pracownikowi wynagrodzenie, pobierając zaliczkę z pominięciem kwoty zmniejszenia, gdyż pracownik jest równocześnie zatrudniony w innym zakładzie pracy, w którym złożył PIT-2. Tam zatrudnienie potrwa do końca lutego 2017 r. i za ten ostatni miesiąc ów płatnik zastosuje jeszcze kwotę ulgi. W związku z tym, pracownik od 1 marca będzie zatrudniony tylko w jednej firmie. Druk PIT-2 nie będzie jednak ważny i nie da spółce z o.o. upoważnienia do stosowania ulgi w 2017 r. Dopiero w styczniu 2018 r., gdy zatrudnienie w tej spółce nadal będzie trwało, pracownik będzie mógł złożyć oświadczenie zanim spółka wypłaci pierwszą w tym roku pensję.

W sytuacji opisanej w pytaniu na wstępie dojdzie u pracownika do dwóch wypłat wynagrodzeń w jednym miesiącu, dokonanych przez dwóch różnych płatników. Poprzedni płatnik, u którego stosunek pracy uległ rozwiązaniu na początku grudnia, musiał jeszcze uwzględnić kwotę wolną przy obliczeniu ostatniej zaliczki na podatek. Pracownik nie miał bowiem podstaw, by odwołać złożony u niego wcześniej PIT-2. Z kolei warunkiem koniecznym do stosowania kwoty zmniejszającej przez nowego płatnika jest złożenie mu PIT-2 przed pierwszą u niego wypłatą w roku podatkowym. Przy obliczaniu tej zaliczki ma prawo do obniżenia o 46,33 zł. Jeśli na skutek podwójnego zastosowania kwoty wolnej podatnik będzie miał niedopłatę podatku, to wyrówna ją w zeznaniu rocznym, po zakończeniu roku podatkowego.
Reasumując, kwotę zmniejszającą podatek stosuje się w miesiącu tylko jednokrotnie, bez względu na liczbę płatników, ale w niektórych sytuacjach, np. takich jak opisana, może dojść do podwójnego odliczenia.
Od 1 stycznia uwaga na dochód
Od 1 stycznia 2017 r. wysokość rocznej kwoty zmniejszającej podatek będzie zróżnicowana w zależności od poziomu dochodu. W trakcie roku z kolei miesięczna kwota zmniejszająca będzie stosowana tak jak dotychczas lub wcale. Jeżeli dochód pracownika uzyskany u danego płatnika w trakcie roku przekroczy kwotę 85 528 zł, płatnik będzie musiał obliczać zaliczki na podatek bez kwoty zmniejszającej, nawet jeśli posiada PIT-2 od pracownika. Natomiast dopóki dochód ten nie zostanie osiągnięty, zaliczki będą obliczane na dotychczasowych zasadach, chyba że pracownik złoży oświadczenie, w którym zadeklaruje, iż jego dochód roczny przekroczy 85 528 zł. Wtedy płatnik zaprzestanie stosowania miesięcznej kwoty zmniejszającej. [przykład 2]
Od 2017 r. kwota zmniejszająca podatek odliczana w rocznym obliczeniu podatku (PIT-40) lub zeznaniu rocznym wyniesie :

• 1188 zł – przy podstawie obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 6600 zł,

• 1188 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 631 zł 98 gr x podstawa obliczenia podatku pomniejszona o kwotę 6600 zł : 4400 zł – przy podstawie obliczenia podatku wyższej od 6600 zł i nieprzekraczającej kwoty 11.000 zł

• 556 zł 02 gr – przy podstawie obliczenia podatku wyższej od 11.000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85.528 zł,

• 556 zł 02 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 556 zł 02 gr x podstawa obliczenia podatku pomniejszona o kwotę 85.528 zł : 41.472 zł – przy podstawie obliczenia podatku wyższej od 85.528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127.000 zł



PRZYKŁAD 2

Nowe zasady w nowym roku
Pracownik zarabia 11 000 zł miesięcznie. W październiku 2017 r. jego dochód z pracy przekroczy 85 528 zł. Za październik będzie jeszcze należna zaliczka na podatek w wysokości 18 proc., a dopiero za listopad - w wysokości 32 proc. i od tego miesiąca pracodawca Do września włącznie pracodawca stosuje zmniejszenie zaliczki (46,33 zł), a od października będzie musiał zaprzestać odliczania tej kwoty.



Podstawa prawna
Art. 31, art. 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032).
Art. 1 pkt 2 i 3 ustawy z 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od oso´b fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od oso´b prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niekto´rych innych ustaw (Dz.U. poz. 1926).