Osoba samozatrudniona pracowała w ubiegłym roku jednocześnie na umowę na czas określony i prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą. Przez sześć miesięcy była zgłoszona w ZUS do obowiązkowych ubezpieczeń. W tym czasie wszystkie składki opłacane były podwójnie. Czy mogą one być zwrócone?
Tak. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, która równocześnie wykonuje działalność gospodarczą, obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega z umowy o pracę. Natomiast ubezpieczenia emerytalne i rentowe z działalności mają charakter dobrowolny. Ubezpieczenia te są obowiązkowe tylko wtedy, gdy wynagrodzenie pracownika określone w umowie o pracę jest niższe od minimalnego. Tylko w takiej sytuacji pracownik prowadzący jednocześnie działalność gospodarczą obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega zarówno z umowy o pracę, jak i z działalności.

Równoległe zatrudnienie

Jeśli płatnik zatrudniony jest na pełny etat, to oznacza, że wynagrodzenie określone w umowie musiało być co najmniej równe minimalnemu. W konsekwencji z działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie były obowiązkowe, a dobrowolne. Obowiązkowa z działalności była wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli samozatrudniony na bieżąco nie wyrejestrował się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i przez swoją nieuwagę lub niewiedzę opłacał za siebie składki na ubezpieczenia społeczne równolegle z pracodawcą, wyrejestrowania można dokonać z datą wsteczną. Należy bowiem zaznaczyć, iż przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych następuje poprzez złożenie druku ZUS ZUA, na którym osoba prowadząca działalność deklaruje wolę przystąpienia do tych ubezpieczeń.

Korekta deklaracji

Oczywiście w takiej sytuacji niezbędne jest złożenie korekty dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych, jakie za ten okres były składane do ZUS.
Należy złożyć druk ZUS ZWUA oraz z działalności z okresem wstecznym, wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Przykładowo gdy do 31 maja 2008 r. prowadziliśmy wyłącznie działalność gospodarczą, a od 1 czerwca 2008 r. oprócz działalności mieliśmy umowę o pracę, to od 1 czerwca z działalności należy wyrejestrować się z wszystkich ubezpieczeń, do których z działalności byliśmy zgłoszeni.
Następnie należy złożyć formularz ZUS ZZA i od 1 czerwca z działalności zgłosić się wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. Oczywiście, oprócz tych dokumentów zgłoszeniowych należy również złożyć korektę deklaracji rozliczeniowych składanych do ZUS za ten okres. W skorygowanej deklaracji należy wykazać wyłącznie podstawę wymiaru i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne. Po złożeniu korekty dokumentów rozliczeniowych powstanie nadpłata składek, która zgodnie z dyspozycją płatnika może zostać przez ZUS zwrócona lub zaliczona na poczet przyszłych należności.
Podstawa prawna
• Art. 9 pkt 1-1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).